Nobliści z dziedziny fizyki: prof. Barry C. Barish (2017 r. ) i prof. Philip James E. Peebles (2019 r.) zostali pierwszymi laureatami Nagród Kopernikańskich. Nagrody Kopernikańskie, przyznawane przez Prezydium Akademii Kopernikańskiej, są formą docenienia dorobku badaczy, którzy przesuwają granice dotychczasowego poznania ludzkości.

Ogłaszając w poniedziałek nazwiska nagrodzonych prof. Krzysztof Górski, sekretarz generalny Akademii Kopernikańskiej, nazwał laureatów „postaciami pomnikowymi”.

„W osobie naszych laureatów zbliżamy się bezpośrednio do kontaktu z tym, co jest najpiękniejsze w nauce. Do kontaktu przez pokolenia, dekady rozwoju nauki. Obaj laureaci zajmują się badaniami dotyczącymi teorii względności, kosmologią i poznawaniem całego wszechświata. Panowie profesorowie prezentują tryumfy rozpoczęte przez intelektualne osiągnięcia Alberta Einsteina. Ich osiągnięcia kojarzą mi się ze słowami Adama Mickiewicza >>Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga<<” - powiedział podczas ogłoszenia nazwisk laureatów nagrody prof. Krzysztof Górski.

Komentując fakt otrzymania wyróżnienia prof. Philip James E. Peebles, emerytowany wykładowca amerykańskiego uniwersytetu w Princeton, powiedział, że czuje się w tym momencie szczególnie uprzywilejowany tą nagrodą, ze względu na jej patrona.

„Analizując i dokonując osobiście pomiarów Kopernik uczestniczył w rewolucji modelu fizycznego Wszechświata, jaki był wtedy znany” - powiedział prof. Peebles.

Z kolei prof. Barry C. Barish (emerytowany pracownik kalifornijskiego Caltechu) zaznaczył, że Kopernik był pierwszym naukowcem, o którym dowiedział się będąc dzieckiem. O genialnym astronomie opowiedział profesorowi jego wuj, z którym oglądał zachody Słońca w rodzinnym stanie Nebrasca, a Barry C. Barish próbował „poukładać sobie w głowie” to, że to Ziemia kręci się wokół Słońca.

„W czasie mojej długiej kariery naukowej spotykałem się z naukowcami z całego świata. Naukowcy porozumiewają się ze sobą bardzo efektywnie. Istotne jest to, żeby budować naukę bez sztucznego stawiania granic” - zaznaczył prof. Barish.

Prof. Philip James E. Peebles jest Kanadyjczykiem, urodził się w 1935 roku. Jest astronomem i kosmologiem. Badał m.in. występowanie helu i innych lekkich pierwiastków we Wszechświecie, wykazując na tej podstawie zgodność teorii Wielkiego Wybuchu z obserwacjami. Nagrodę Nobla otrzymał za teoretyczne odkrycia w fizycznej kosmologii.

Prof. Barry C. Barish jest Amerykaninem, urodził się w 1936 roku. Jest fizykiem doświadczalnym. Nagrodę Nobla otrzymał za decydujący wkład w powstanie detektora LIGO i zaobserwowanie fal grawitacyjnych.

Nagrody Kopernikańskie, w wysokości 500 tys. zł., przyznawane są za osiągnięcia naukowe o przełomowym znaczeniu. W jednym roku Akademia przyznaje maksymalnie dwa takie wyróżnienia. Nagrody przyznawane są corocznie w tych dziedzin, którymi zajmował się Kopernik a obecnie Akademia. Są to: astronomia, ekonomia, medycyna, filozofia lub teologia albo prawo.

Zgodnie z regulaminem laureaci z dniem otrzymania Nagrody stają się członkami Akademii.

Wyboru laureata dokonuje Prezydium Akademii. Kandydatów mogą zgłaszać: Prezydent RP, Prezes Rady Ministrów, minister szkolnictwa wyższego i nauki, Izba Akademii, dziesięciu członków Akademii lub jeden z laureatów Nagrody Kopernikańskiej.

Uroczyste wręczenie tegorocznych nagród nastąpi we wtorek 20 czerwca o godz. 18.00 na Zamku Królewskim w Warszawie.